This article is the direct requital
for the writings of Professor G.H. Luce, a former prominent personality in
Myanmar Historical Research Commission and Professor Dr. Than Tun on the
subject “Rohingya”. Prof.Luce is the pointer founder of the authoritative
saying “Kyaukse, the original site of Myanmar race”. In his work “Phases of
Pre-Pagan Burma, Languages and History” published in 1985 writing on Mro and
Khumi races, he states that Rakhine kings took Muslim titles or Indian origin
and were Muslims by faith. On “Rohingya”, he penned the following piece of
writing.
The main inhabitants of the Mayu river region east
of the Naaf, who are known today as the Rohinjas, are a fine type of devout and
scholarly-minded Muslims, who claim to have inhabited this region for over a
thousand years. This is an exaggeration. But Muslim invaders, we know, occupied
Bengal in 1202, and soon thereafter reached the Arakan border doubtless
destroying the last Buddhist kingdom of Patikkara (Comilla), well known to the
early kings of Pagan. It is likely enough that fighting occurred on this
frontier, involving the local tribesmen, and that some Muslim generals or
converted local chiefs established themselves on the Burma side of the frontier.”
Referring to Prof. Luce’s work, Dr.Than Tun wrote
the following lines on “Rohingya” in an article published: “….Rakhine king has
alternate Muslim title. He attended upon king of Innwa (Ava)…… that Muslim king
is considered to be the “Rohingya” of the Naaf and Eastern Mayu river area.
They usually claim that they have settled in the area not less than one
thousand years ago. Even if not, it should be since 1202 A.D. the year of
Muslim penetration into Bengal. Say, since eight hundred years ago. It seems to
be the fact that friendship between certain Muslim Leader and Innwa King was
recorded in the stone inscription.”
The main citation on writing about “Rohingya” by
both Prof.Luce and Dr.ThanTun is Sagaing Htuparyon Phra stone inscriptions. The
King who inscribed it was Innwa King Narapati and the year of inscription was
804 M.E or 1442 A.D. Prof. Luce stated
that the stone inscription has recorded the paying respects to King Narapati by
peoples of all directions of Myanmar. The necessary gist containing in part of
the inscriptions which the learned professors referred to read: “….Rakhine
king, descendent of ‘Panthay’ Muslim kings, takes shelter under the power and
glory of King Narapati.”
At this point, it is considered that the two
professors drew a conclusion that ‘Panthay’ Muslims are northern Muslims and
those are the ones who inhabit Naaf and Eastern Mayu river area”, referring to
the one and only phrase in the inscriptions “Panthay, Muslim king.” As a matter
of fact, the term ‘Rohingya’ is neither the one in use nor even coined before
1948, the year of Myanmar Independence, let alone those long, long years in the
past.
It is true that about ninety per cent of
the population now living in Naaf and eastern Mayu river area are Muslims. It
is well known that those Muslims are Chittagonians of Bengal origian who have
come and settled in that part of the country before Independence. In
contemporary authentic records such as A.C.Banarjee’s work, personal records of
local chief U Maung Nyo, Sittwe (Akyab) District Gazetteers, memoir of U San
Htwann Aung, the report presented by Enquiry Commission headed by Commissioner
James Ester, the report presented by (former) Commissioner of Rakhine (Arakan)
Division Maung Htin, a famous author, they are recorded as Chittagonians”. No
one has described them as “Rogingyas”.
In the above mentioned records, it is clearly stated
that during the years of Myanmar (Burmese) governors and initial period of
British colonial rule, the Chittagonias came to the Mayu area as seasonal laborers
and usually went back to their homeland, Chittagong region, just across the
River Naaf. One can read in the records
that afterwards, since a handful have illegally migrated into the area, the Muslim population burst into horrible numbers
because of the economic and
political policies of colonial government. U Hla Htwann Pru, a leading
Rakhine statesman, in his book entitled “The Treausre-Trove of Rakhine Sate”,
wrote that during the British regime, an enquiry commission headed by Commissioner
James Ester was formed and empowered to make enquires about illegal immigration
of Chittagonians into Sittwe (Akyb) district rising to alarming numbers and
that the report warned if no drastic action would be taken , racial turmoils
would follow soon. The warning came true as ethnic conflicts followed during
World War II so that native Rakhines suffered untold miseries due to the open
border- crossing policy of colonialists.
A
Former commissioner of Rakhine (Arakan) Division, U Htin Phat (Writer Maung
Htin) wrote the following lines
regarding the move taken by Chittagonian Musilms residing on the other side of
Naaf river to form a separate zone in the region and due to the immigration and
emigration policy of post-independence government led to “Mujahid” rebellion.
“…..post-war
policy of Chittagonions is to migrate and
settle in the new area along the Maya mountain range and Kalapanzin
river valley east of Naaf river.The person who initiated and incited the
movement is a Chittagonian who have
lived in Rakhine (Arakan) Division for many years. He has already organized and
prepared would-be settlers to migrate into the area in large numbers. However,
soon after Myanmar’s Independence, the situation turned the other way round. At
that time, as Myanmar government took serious consideration of border
crossings, no mass migrations could be executed. As a result, “Mujahid”
rebellion started and grew in numbers and rebel leader Cassim became
well-known.”
During the
reign of the AFPFL government, a similar plot was hatched by a group of
educated Muslim leaders to create the Muslim state in the area for the
illegally settled Muslims. They coined a new term “Rohingya”, wrote and propagated
a fake theory as if they were an indigenous race of Myanmar inhabited in the
country for nearly a thousand years. The newly-coined term attracted the
attention of educated Rakhines soon after its debut in 1950. They strongly refused the term (Rohingya) in contemporary
journals and magazines. It is believed that the learned professors knew it.
Moreover, it is noticed in the writings of two
eminent historians that Muslims occupied Bengal in 1202 A.D, destroyed
Patikkara (Comilla) and approached Rakhine border. As a result, the professors
assume that the Muslim king settled in Mayu river region in that period. As far
as the assumption put forward by the two scholars are concerned, the present writer
would like to encourage a study of the authoritative works on the subject “History
of Chittagone” by S.B. Qanungo, “Ancient Arakan” by Pamela Gutman and “History
of Indo-Pakistan” by Prof.M.Ahshad and Prof. H.Rahman. According to them, even
though Muslims annexed Bengal in 1202 A.D, they penetrated into Chittagong
region in the 13th century and the area was under their suzerainty
only in the middle of the 14th century. It is quite clear that no
Muslim kings or chieftains of any descriptions settled in Mayu river area at
any time. Historical records and annals of Rakhine and Bengal amply prove it.
The Buddhist religious edifices of Vesali and Mrauk Oo periods still existing
along the Naaf and Mayu River are solid evidences to refute the assumption
sponsored by the learned scholars.
Finally, the present writer would like to present
certain facts and figures concerning certain notes….. “It is said that Rakhine
kings are Muslims by faith.” “Rakhine king has Muslims title”…penned by eminent
historians. According to historical records of Rakhine, some Rakhine kings did
take alternate Muslim titles. Those are the kings who succeeded king Narameikhla,
also known as King Saw Mwan, the founder-father of Mrauk Oo city and Court.
King Saw Mwan had to take political asylum in Bengal as his country was
attacked by Min Ye Kyaw Saw, son of Innwa (Ava) King Min Gaung. After
twenty-two year living in exile in Bengal, he regained his kingdom with the
help of Bengal sultan. The King initiated the erection of Mrauk Oo city. As a
token of gratitude, he left word to his brother Prince Naranu alias Mong Khari,
successor to the throne, to take the alternate Muslim title. That is the reason
why King Mong Khari took the Muslim title of “Ali Khan”. The fact is vividly
described in a variety of historical works on Rakhine.
Even though he took the Muslim title, King Mong
Khari was evidently a Buddhist, not a follower of Islamic faith. Reciprocal
messages sent between the King and King of Innwa, Narapati, and ratus* mutually
sent between the King and Queen of Thandwe, Saw Yin Mi, prove it. In the
historical works of Myanmar such as Glass Palace Chronicles and historical work
authored by Twinthinn Mingyi, and famous chronicles of Rakhine, it is clearly
recorded that King Ali Khan alias Mong Khari and Innwa King Narapati, the donor
of Htuparyon ceti, had met each other
at Phokhaung mountain, entered into a bond between the two nations on either
side of the Roma and demarcated the border lines. King Mong Khari was, as a
matter of fact, not a subordinate monarch of Innwa King Narapati.
*Lyrical ode on the seasons, love,
etc.
From King Ba Saw Pru to King Khamoung, twelve successive
kings, also had alternate Muslim titles. In spite of it, each and every king of
Rakhine Kingdom was not only Buddhist by faith but sponsor of this religion.
Countless numbers of cetis, temples,
ordination halls, Buddha images, etc, donated and erected by those Kings still
existing in the former royal city of Mrauk-Oo undeniably prove it. Concerning
some Rakhine kings of Mrauk Oo dynasty who took Muslim titles, researcher A.P.
Phayre, an expert on history of Bengal and Rakhine coins, wrote: “Mohammedan
titles such as Slim and Hussein are adopted titles of Rakhine Buddhist Kings
referring their suzerainty over Chittagong region.”
Like Phayer, other foreign scholars as well as
native compilers of Rakhine history reached a consensus that Rakhine Kings who took Muslim
titles were Buddhists by faith and that even though twelve Bengal towns had to
be surrendered to Sultan of Bengal after King Saw Mwan regained power, his
successor kings were successful enough to annex them again. It is believed that
through this piece of writing, the learned professors as well as the reading
public will realize who so-called “Rohingyas” are, and that no Muslim
population ever settled and no Muslim King ever ruled in Mayu river region
about a thousand years ago or so.
MAUNG RAKHINE
(Translated
by AH LONN MAUNG)
REFERENCES:
1.
Ahshad, Prof. M. and Rahman, Prof. H. “History of
Indo-Pakistan”, Ideal Publication, Dacca, Third Edition 1969.
2.
Banarjee, A.C.: “ the Eastern Frontier of British
India, 1784-1826”, Third Edition, Calcutta, 1964.
3.
Charter, Langhan: “Archives of an Arakanese Family”,
J.B.R.S. Vol. XXVIII, Part II, August, 1939. (In the article includes the
personal records of local chief Maung Nyo)
4.
Grantnan, S., and Maung Lat, Burma Gazetter, Akyab
District, Vol, B, No. 1, Rangoon, 1956.
5.
Gutman, P.: “Acient Arakan”, Ph.D. Thesis,
Australian National University, 1976.
6.
Hla Hwann Pru, U: “The Treasure- Trove of Rakhine
State” (In the book includes the Report submitted by Commissioner Mr. James Ester
on illegal immigrants).
7.
Maung Htin: Report on Rakhine, Myawady Magazine,
July 1960.
8.
Phayre, A.P.: Coins of Arakan of Pegu and of Burma,
London, 1882.
9.
Qanungo, S.B.: “A History of Chittagong”, Vol. 1
Billah Printers, Chittagong.
10. San Htwann Aung:
“Memoir on Mayu region Politics and Rohingya”.
11. Smart, R.B.:
Burma Gazetter, Akyab District. Vol. A., Rangoon, 1957.
ရိုဟင္ဂ်ာ ဟုေခၚသူမ်ား
(သို႔မဟုပ္) ကိုလိုနီဝါဒ၏ အေမြဆိုး
ဤေဆာင္းပါးသည္ ''ရိုဟင္ဂ်ာ''
နွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္မာနိုင္ငံသမိုင္းေကာ္မရွင္၏ ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦး ျဖစ္ခဲ့ဖူးသူ ပါေမာကၡလု(စ္)(Prof.G.H.Luce)နွင့္ ဆရာၾကီးေဒါက္တာသန္းထြန္တို႔၏ ေရးသား
ထား ခ်က္မ်ားကို တုန္႔ျပန္ေသာေဆာင္းပါးျဖစ္ပါသည္။ မစၥတာလု(စ္)သည္ '' ျမန္မာအစ ေက်ာက္ဆည္က''
ဟူေသာ သမိုင္းအဆိုသစ္ ကိုထူေထာင္သူျဖစ္ပါသည္။
၁၉၈၅ ခုနွစ္ထုတ္ေဝခဲ့ေသာ သူ၏စာအုပ္
(Phases of Pre-Pagan Burma, Languages and History)တြင္ '' ၿမိဳ နွင့္ ခမိ''
လူမိ်ဳးတို႔အေၾကာင္းကို တင္ျပရာတြင္ ရခိုင္မင္းတို႔မွာ အိႏၵိယဘဲြ႔ အမည္မ်ားရိွျပီး
မူဆလင္ဘာသာဝင္မ်ားျဖစ္သည္ ဟုေျပာၾကေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ ေရးသားျပီးေနာက္ ''
ရိုဟင္ဂ်ာ'' နွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ေအာက္တြင္လိုရင္းမွ် ဘာသာျပန္ထားသည့္အတိုင္း ေရးသားပါသည္။
''နတ္ျမစ္၊အေရွ႕မယူျမစ္ေဒသ၌ အမ်ားစုေနထိုင္ၾကသူမ်ားမွာ
ရိုဟင္ဂ်ာ ဟု ယေန႔သိေနၾက ေသာ မူဆလင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။၄င္းတို႔က ဤေဒသတြင္နွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင္ေက်ာ္
ကပင္ေနထိုင္ခဲ့ သည္ ဟုဆိုၾကသည္။ ဤသို႔ဆိုျခင္းသည္ ခဲ်႕ကားျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္
မူဆလင္တို႔သည္ ဘဂၤလားကို ေအဒီ ၁၂ဝ၂ ခုကပင္ သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္ကို ကၽြႏွ္ပ္တို႔သိၾကသည္။ထို႔ေနာက္
ေရွးပုဂံမင္းမ်ားနွင့္ ဆက္စပ္လူသိမ်ားခဲ့ေသာ ေနာက္ဆံုးဗုဒၶဘာသာနိုင္ငံ ပဋိကၠရား(ကူမိလာ)ကို
ၿဖိဳဖ်က္၍ ရခိုင္ နယ္စပ္သို႔ မၾကာမီပင္ေရာက္လာခဲ့သည္။နယ္စပ္၌တိုက္ပဲြျဖစ္ပြား
ေသာအခါ ေဒသခံ လူမိ်ဳးစုမ်ား လည္းပါဝင္ခဲ့ဟန္တူသည္။ အခိ်ဳ႕မူဆလင္ေခါင္းေဆာင္မ်ား သို႔မဟုတ္
မူဆလင္ဘာသာ ေျပာင္း သြားသူ တခ်ိဳ႕ေဒသခံအႀကီးအကဲမ်ားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံဘက္၌
အေျခစိုက္ေန ထိုင္ခဲ့ၾက ဟန္တူသည္။''
မစၥတာလု(စ္) ၏ စာအုပ္ကိုက်မ္းကိုးျပဳ၍ ဆရာၾကီးေဒါက္တာသန္းထြန္းကလည္း
ေဆာင္းပါးတစ္ ေစာင္တြင္ေအာက္ပါအတိုင္း '' ရိုဟင္ဂ်ာ'' နွင့္ ပတ္သက္၍ ေရးသားထားပါသည္။
''…………ရခိုင္မင္းကလည္းမူဆလင္ဘာသာဘဲြ႔ရိွတယ္။
အင္းဝမင္းဆီဝင္ေရာက္လာတယ္။…… မူဆလင္မင္းကေတာ့ နတ္ျမစ္(NAFF)၊အေေရွ႕မယူ(MAYU)ျမစ္ေဒသက
ရိုဟင္ဂ်ာ (Rohingya) ျဖစ္မလားလို႔ဆင္ျခင္မိတယ္။ သူတို႔ကလည္းအဲဒီအရပ္မွာ နွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင္ထက္မနည္းေတာ့ဘူး
လို႔ေျပာေလ့ရိွတယ္။ အဲဒီေလာက္မရိွေပမယ့္ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၂ဝ၂ ေလာက္က ဘဂၤလားကို
မူဆလင္အယူရိွသူ ေတြစတင္ဝင္ေရာက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ အခါကျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အႏွစ္ ၈ဝဝ ကေပါ့။ တခိ်ဳ႕မူဆလင္ေခါင္းေဆာင္ဟာ
အင္းဝမင္းနဲ႔မိတ္သဟာျဖစ္တဲ့သေဘာကို ဒီေက်ာက္စာမွာ ေရးမွတ္ ခဲ့တယ္လို႔ထင္ရပါတယ္။''
ဆရာၾကီးလု(စ္) ႏွင့္
ဆရာၾကီးေဒါက္တာသန္းထြန္းတို႔ '' ရိုဟင္ဂ်ာ'' အေၾကာင္းေရးသားရာတြင္ အဓိကအေထာက္အထားျပဳေသာေက်ာက္စာမွာ
စစ္ကိုင္းထူပါရံုဘုရားေက်ာက္စာ ျဖစ္ပါသည္။ ေက်ာက္စာေရးထိုးခဲ့ေသာ မင္းမွာ အင္းဝဘုရင္
နရပတိျဖစ္ျပီး ေက်ာက္စာေရးထိုးႏွစ္မွာ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၈ဝ၄ ခု၊ခရစ္ႏွစ္ ၁၄၄၂ ျဖစ္ပါသည္။
ေက်ာက္စာတြင္ နရပတိမင္းနန္း တက္ေသာအခါ ျမန္မာႏိုင္ငံအရပ္ရွစ္မ်က္နွာမွ
လူမ်ားလာေရာက္၍ ဂါရဝျပဳၾကပံုကို ေရးထိုးထား သည္ဟု မစၥတာလုစ္က ဆိုပါသည္။ဆရာၾကီးတို႔
အေထာက္အထားျပဳၾကေသာ ေက်ာက္စာ တစ္စိတ္တစ္ေဒသ၏ လိုရင္းအခ်ဳပ္မွာ “ပန္းေသးမင္း”တို႔၏ အမိ်ဳးအႏြယ္ျဖစ္ေသာ
ရခိုင္မင္းသည္ နရပတိဘုရင္၏ ဘုန္းေတာ္ေအာက္ လာေရာက္ခိုလံႈသည္။'' ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္။
ဤတြင္ ''ပန္းေသးမင္း'' ဟူေသာေက်ာက္စာပါ စကားတစ္လံုးတည္းကို
အေထာက္အထားျပဳ၍ ပန္းေသး ဟူသည္မွာ ေျမာက္ပိုင္းမူဆလင္မ်ားျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔သည္
ယခုအခါ နတ္ျမစ္အေရွ႕ ဘက္မယူကမ္းေျခတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ ''ရိုဟင္ဂ်ာ'' အမည္ခံသူမ်ား
ၾကလိမ့္မည္ဟုဆရာႀကီးတို႔ေကာက္ခ်က္ဆဲြယူၾကဟန္တူပါသည္။
စင္စစ္ '' ရိုဟင္ဂ်ာ'' ဟူေသာအမည္မွာ
ထိုရွည္ေဝးလွေသာ အတိတ္ကာလကိုထား၍ ျမန္မာနိုင္ငံ၊ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီဘဝမွ
လြတ္ေျမာက္လာေသာ ၁၉၄၈ ခုနွစ္ထိ မေပၚေပါက္ဖူး၊ မရိွဖူးေသာ အမည္ျဖစ္ ပါသည္။
နတ္ျမစ္အေရွ႕ဘက္
မယူျမစ္ေဒသတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ လူဦးေရအမ်ားစု (၉ဝ) ရာခိုင္ ႏႈန္းေက်ာ္ခန္႔သည္ မူဆလင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္မွာမွန္ပါ၏။ထိုသူတို႔ကို
ျမန္မာနိုင္ငံလြတ္လပ္ေရး ရျပီး သည့္အထိ စစ္တေကာင္းမွလာေရာက္အေျခခ်ေနထိုင္ၾကေသာ စစ္တေကာင္းနယ္၊ ဘဂၤလီလူမိ်ဳး အျဖစ္သာလူတိုင္းသိၾကပါသည္။ခိုင္မာေသာမွတ္တမ္းမ်ား
(ေဒါက္တာဘနာဂီ်စာအုပ္၊ ေမာင္ေတာ ကြ်န္းအုပ္ ဦးေမာင္ညိဳမွတ္တမ္းစာ၊ စစ္ေတြခရိုင္ေဂဇက္တီးယားမ်ား၊
ဦးစံထြန္းေအာင္၏စာတမ္း၊ မင္းႀကီး Mr.James Ester ဦးေဆာင္ေသာ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာ၊
ရခိုင္တိုင္း မင္းႀကီးလုပ္ခဲ့ေသာ စာေရးဆရာႀကီးေမာင္ထင္၏ ရခိုင္ျပည္နယ္အစီရင္ခံစာ) တို႔တြင္လည္း ၄င္းတို႔ကို '' စစ္တေကာင္းသား'' မ်ားအျဖစ္သာ
မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကပါသည္။ “ရိုဟင္ဂ်ာ'' အမည္
ခံေသာတိုင္းရင္းသား တစ္မိ်ဳးျဖစ္ေၾကာင္း မည္သူကမွ်မေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါ။
ထိုစစ္တေကာင္းသားမ်ားသည္ ျမန္မာဘုရင္ခံႏွင့္
ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္ဦးတြင္လယ္လုပ္သားမ်ား အျဖစ္ မယူူေဒသသို႔ေခတၱခဏ
လာေရာက္ေနထိုင္ၿပီး လုပ္ငန္းရာသီကုန္လွ်င္ မိမိေနရပ္ (စစ္တေကာင္း) သို႔ျပန္ေလ့ရိွ ေၾကာင္း၊
ေနာင္အခါလူေနကဲ်ေသာထိုေဒသ၌ အနည္းငယ္ အေျခခ် ေနထိုင္ၾကရာမွ ကိုလိုနီေခတ္တြင္
တံခါးမရိွ၊ဓားမရိွ ဝင္ထြက္သြားလာခြင့္ျပဳထားျခင္းေၾကာင့္ စီးပြားေရး၊ႏိုင္ငံေရးစေသာအေၾကာင္းေၾကာင္းတို႔ကို
အမီွျပဳ၍ ေၾကာက္ ခမန္းလိလိ ဒလေဟာဝင္ ေရာက္ေနထိုင္လာၾကျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းတို႔ကို အထက္ေဖာ္ျပပါ မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ဖတ္ရွုႏိုင္ပါသည္။
ျဗိတိသွ်အစိုးရလက္ထက္တြင္ ထိုသို႔ စစ္ေတြခရိုင္၌ဝင္ေရာက္အေျခစိုက္လာေသာ
စစ္တေကာင္းသား ဦးေရသည္ေၾကာက္မက္ဖြယ္ တိုးတက္လာျခင္းေၾကာင့္ မင္းၾကီးမစၥတာ ဂိ်မ္းဘက္စံသာ(Mr.James
Eater) ဦးေဆာင္ေသာ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ဖဲြ႔၍ စံုစမ္းစစ္ ေဆးေစေၾကာင္း၊
ထိုေကာ္မရွင္က ဤလူဝင္မႈကို မတားဆီးခဲ့လွ်င္ လူမိ်ဳးေရး အဓိကရုဏ္း ျဖစ္လာ နိုင္သည္ဟု
အစီရင္ခံခဲ့ေၾကာင္းတို႔ ကို ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္ ဦးလွထြန္းျဖူက သူ၏ '' ရခိုင္ျပည္နယ္
စီးပြားေရး ဘ႑ာတိုက္'' စာအုပ္တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ထိုစံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ သတိေပးခဲ့သည့္အတိုင္းပင္
ဒုတိယကမၻာ စစ္အတြင္းက ဝမ္းနည္းေၾကကဲြဖြယ္ရာ လူမိ်ဳးေရး အဓိကရုဏ္းႀကီးကို
ကိုလိုနီတံခါးဖြင့္ဝါဒ၏ ဆိုးေမြအျဖစ္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားခံစားခဲ့ၾကရပါသည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီးတြင္ နတ္ျမစ္တစ္ဖက္ကမ္းေန
စစ္တေကာင္းႏြယ္ မူဆလင္မ်ားသည္ ထိုေဒသကို ၄င္းတို႔၏
သီးျခားေဒသတစ္ခုျပဳလုပ္ရန္အၾကံရိွလာပံု၊ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ လူဝင္လူထြက္
ျပႆနာ ေၾကာင့္ ရခိုင္တိုင္းသို႔စစ္တေကာင္းဘက္မွ အလြယ္တကူဝင္ေရာက္ မလာနိုင္သျဖင့္
'' မူဂ်ာဟစ္''သူပုန္ေပၚေပါက္လာပံုတို႔ကို ရခိုင္တိုင္းမင္းႀကီးေဟာင္း ဦးထင္ဖတ္
(စာေရးဆရာႀကီးေမာင္ထင္)က ေအာက္ပါ အတိုင္းေရးသားခဲ့ပါသည္။
'' စစ္ျပီးေခတ္စစ္တေကာင္းနယ္သားတို႔၏ဝါဒသည္ နတ္ျမစ္တစ္ဖက္ကမ္းရိွ
မယူေတာင္တန္းေဒသ ႏွင့္ ကုလားပန္းဇင္းျမစ္ဝွမ္းေဒသတို႔ကို နယ္သစ္အျဖစ္ျဖင့္
အေျခစိုက္ရန္ဟူေသာဝါဒျဖစ္သည္။ ၄င္းဝါဒကို ေသြးထိုးေပးသူမွာ ရခိုင္တိုင္းတြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ
ေနထိုင္သြားခဲ့ေသာ စစ္တေကာင္း အမိ်ဳးသားတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ၄င္း၏တိုင္းရင္းသားအားလံုးကို
အလံုးအရင္းႏွင့္ခီ်တက္၍ အေျခစိုက္ရန္ ျပင္ဆင္ထားခဲ့ရာ
ျမန္မာနိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရသည္နွင့္တစ္ျပိဳင္နက္ ၄င္း၏ျပင္ဆင္ခ်က္တို႔သည္ တစ္မိ်ဳးတစ္ဖံုျဖစ္လာေလသည္။
ထိုအခိ်န္၌ ျမန္မာနိုင္ငံအစိုးရသည္လည္း လူဝင္လူထြက္ျပႆနာကို အထူးဂရုစိုက္ၾကည့္ၿပီး
ႀကီးၾကပ္လာခဲ့ရေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရခိုင္တိုင္းထဲသို႔ စစ္တေကာင္း လူမိ်ဳးမ်ားအလြယ္တကူဝင္ထြက္သြားလာရန္မျဖစ္နိုင္ေသာအခါ၌
မူဂ်ာဟစ္ လႈပ္ရွားမႈသည္ တျဖည္းျဖည္း ႀကီးက်ယ္လာၿပီးလွ်င္ သူပုန္ေခါင္းေဆာင္ ကာဆင္း
(Cassim)သည္လည္း နာမည္ၾကီးဖို႔ရာျဖစ္ခဲ့ေလသည္။'''
ဖဆပလ အစိုးရလက္ထက္တြင္
ထိုမူဂ်ာဟစ္သူပုန္မ်ားလွုပ္ရွားသည့္နည္းတူ မူဆလင္ျပည္နယ္ ထူေထာင္ရန္အၾကံအစည္ရိွေသာ
မူဆလင္ပညာတတ္ေခါင္းေဆာင္အခိ်ဳ႕သည္ ၄င္းမယူေဒသ၌ အထက္တြင္ေဖာ္ျပသကဲ့သို႔ ဝင္ေရာက္ေနထိုင္လာၾကေသာ
စစ္တေကာင္းအႏြယ္ ဘဂၤလီမူဆလင္ မ်ားကို လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင္ခန္႔ကပင္ထိုေဒသ၌
အေျခစိုက္ေနထိုင္ခဲ့သည့္ တိုင္းရင္း သားလူမိ်ဳးစုတစ္စုျဖစ္ေလဟန္လုပ္ႀကံကာ ''
ရိုဟင္ဂ်ာ'' ဟူေသာအမည္ကိုဖန္တီး လိုက္ျခင္းသာျဖစ္ ပါသည္။ ထိုကိစၥကို ၄င္းအမည္ေပၚေပါက္စ
(၁၉၅၀-၆၀) ခုႏွစ္ခန့္ကပင္ ရခိုင္အမိ်ဳးသား
သုေတသီမ်ားက စာနယ္ဇင္းမ်ားတြင္ ရွင္းလင္းတင္ျပခဲ့ၾကၿပီးျဖစ္သည္ကို ဆရာၾကီးတို႔
သိလိမ့္ မည္ဟု ယူဆပါသည္။
တဖန္ဆရာၾကီးတို႔က မူဆလင္တို႔သည္ ဘဂၤလားကို
ခရစ္နွစ္(၁၂ဝ၂)တြင္ သိမ္းပိုက္ၿပီး ပဋိကၠရား (ကူမိလာ) ကိုၿပိဳဖ်က္၍ ရခိုင္နယ္စပ္သို႔
မၾကာမီပင္ ေရာက္ခဲ့သည္။ထိုစဥ္က မယူေဒသတြင္ မူဆလင္မင္း အေျခစိုက္ခဲ့ေပလိမ့္မည္ ဟုထင္ျမင္ေတြးဆထားသည္မ်ားကိုေတြ႔ရျပန္ပါသည္။
ဤတြင္ လည္း ဆရာၾကီးတို့သည္ S.B Canungo ၏ စစ္တေကာင္းရာဇ၀င္ P.Gutman ၏
ေရွးေဟာင္း ရခိုင္ျပည္။ (Prof M.Ahshad and Prof H.Rahman) တို႔၏ အင္ဒို-ပါကစၥတန္သမိုင္း
စေသာစာအုပ္၊ စာတမ္းမ်ားကို မေလ့လာမိ၍ ဤသို႔ေတြးဆမိျခင္းျဖစ္မည္ဟုထင္မိပါသည္။
၄င္းစာအုပ္၊ စာတမ္းမ်ား အဆိုအရ မူဆလင္တို႔သည္ ဘဂၤလားကို ခရစ္ ၁၂ဝ၂ ခုႏွစ္တြင္သိမ္းပိုက္ခဲ့ေသာ္လည္း
စစ္တေကာင္း နယ္သို႔ (၁၃) ရာစုေနာက္ပိုင္းတြင္သာ ေရာက္ရိွလာၿပီး (၁၄) ရာစုအလယ္ခန္႔
ေရာက္မွ စစ္တေကာင္း ေဒသကို စိုးမိုးႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္းသိရပါသည္။မယူျမစ္ေဒသတြင္မူ
မည္သည့္အခါကမွ် မူဆလင္မင္း၊ မူဆလင္အၾကီးအကဲတို႔ အေျခမစိုက္ခဲ့ဖူးေၾကာင္းကို
ရခိုင္ရာဇဝင္၊ဘဂၤလားရာဇဝင္မ်ားႏွင့္ ထိုေဒသရိွ ေဝသာလီေခတ္၊ ေျမာက္ဦးေခတ္တို႔ ကပင္တည္ရိွခဲ့ေသာ
ဘုရားေစတီမ်ားက သက္ေသခံေနပါသည္။
ေနာက္ဆံုး '' ရခိုင္မင္းတို႔မွာ
မူဆလင္ဘာသာဝင္မ်ားျဖစ္သည္ဟုေျပာၾကသည္။ “ရခိုင္မင္းက လည္း မူဆလင္ဘဲြ႔ရိွတယ္။''
ဟူေသာဆရာၾကီးတို႔၏ မွတ္သားခ်က္မ်ားနွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အနည္းငယ္ တင္ျပ လိုပါသည္။ရခိုင္
ရာဇဝင္မ်ားအရ ရခိုင္ဘုရင္အခိ်ဳ႕သည္ မူဆလင္ဘဲြ႔ကို ခံယူခဲ့ေၾကာင္း သိရပါသည္။
ထိုဘုရင္မ်ားမွာေျမာက္ဦးၿမိဳ႕တည္ နန္းတည္ဘုရင္ နရမိတ္လွ (ေခၚ) မင္းေစာမြန္ ေနာက္တြင္
အုပ္စိုးေသာဘုရင္ အခ်ိဳ႕ျဖစ္ပါသည္။ မင္းေစာမြန္သည္ အင္းဝဘုရင္မင္းေခါင္၏ သားေတာ္
မင္းရဲေက်ာ္စြာတိုက္သျဖင့္ ဘဂၤလားသို႔ထြက္ေျပးရသည္။ဘဂၤလားတြင္(၂၂)နွစ္မွ် ခိုလံႈျပီး
ေနာက္ ဘဂၤလားမင္း၏အကူအညီျဖင့္ ထီးနန္းကို ျပန္လည္ရရိွပါသည္။ေျမာက္ဦး ၿမိဳ႕ကိုလည္း တည္ပါသည္။
ဘဂၤလားမင္းကို ေက်းဇူးတံု႔ျပန္ေသာအားျဖင့္ သူ႔ေနာက္ ထီးနန္းဆက္ခံမည့္ ညီေတာ္ နရႏု(ေခၚ)
မင္းခရီအား မင္းျဖစ္လွ်င္ မူဆလင္ဘဲြ႔ကိုပါ ခံယူရန္ မွာထားခဲ့ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္မင္းခရီသည္
''အလီခင္'' ဟူေသာ မူဆလင္ဘဲြ႔ကိုခံယူပါသည္။ ထိုအေၾကာင္းကို ရခိုင္ရာဇဝင္မ်ားတြင္
အတိ အလင္းေဖာ္ျပထားပါသည္။ မင္းခရီသည္ မူဆလင္ဘဲြ႔ကိုခံယူေသာ္လည္း မူဆလင္ဘာသာဝင္မဟုတ္၊
ဗုဒၶဘာသာစစ္စစ္ ဘုရင္ တစ္ပါးျဖစ္သည္ကို အင္းဝဘုရင္ နရပတိ ႏွင့္အျပန္အလွန္ေပးပို႔ေသာ
သဝဏ္လႊာမ်ား၊ သံတဲြမိဖုရား ေစာယင္မိ ႏွင့္ အျပန္အလွန္ေပးပို႔ေသာ
ရတုမ်ားအရသိရပါသည္။ ထို အလီခင္(ေခၚ)မင္းခရီသည္ ထူပါရံုေစတီေတာ္ ဒါယကာအင္းဝဘုရင္
နရပတိႏွင့္ ဖိုးေခါင္ေတာင္တြင္ ေတြ႔ဆံု၍ မဟာမိတ္ဖဲြ႔ကာ ပိုင္နက္နယ္နမိတ္ သတ္မွတ္ ၾကေၾကာင္းကိုလည္း
မွန္နန္းရာဇဝင္ ၊တြင္းသင္းရာဇဝင္စေသာ ျမန္မာရာဇဝင္က်မ္းႀကီးမ်ား ႏွင့္
ရခိုင္ရာဇဝင္က်မ္းႀကီးမ်ားတြင္ အထင္အရွား ေဖာ္ျပထားၿပီးျဖစ္ ပါသည္။ ဘုရင္နရပတိထံ
ဝင္ေရာက္ခိုလံႈေသာ မင္းမဟုတ္ပါ။
မင္းခရီ၏သားေတာ္ ဘေစာျဖဴ မွ
မင္းခေမာင္းထိ စဥ္ဆက္မျပတ္ အုပ္စိုးလာခဲ့ၾကေသာ ေျမာက္ဦးေခတ္ ဘုရင္(၁၂)ပါးလည္း
ကုလားဘဲြ႔အသီးသီးခံခဲ့ၾကပါသည္။ ကုလားဘဲြ႔ခံခဲ့ၾက ေသာ္လည္း ရခိုင္ဘုရင္တို႔သည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္
သာသနာ့ ဒါယကာမ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္းကို ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ေတာ္ေဟာင္း၌ ယေန႔တိုင္ဖူးေျမာ္နိုင္ေသာ
၄င္းမင္းတို႔၏ ေကာင္းမႈေတာ္ ေစတီ၊ပုထိုး တို႔က မားမားမတ္မတ္ သက္ေသခံေနၾကဆဲျဖစ္ပါသည္။
ေျမာက္ဦးေခတ္ ရခိုင္ဘုရင္တို႔မူဆလင္ဘဲြ႔ခံခဲ့ရသည့္
ကိစၥနွင့္ပတ္သက္၍ ဘဂၤလားသမိုင္းကို ႏွံ႔စပ္သူ ရခိုင္ဒဂၤါး သုေတသီ ဖယ္ယာ(Phayre )က '' ဆလိမ္ ( Slim) သို႔မဟုတ္ ဟူစိန္(Hussein) ဟူေသာ မဟာေဗဒင္အမည္မ်ားသည္ ထိုကာလ၌
ရခိုင္ဗုဒၶဘာသာဘုရင္မ်ား စစ္တေကာင္းထိ ပိုင္စိုးခဲ့ေၾကာင္း ရည္ညႊန္းထားေသာ
ေမြးစားစကားလံုးျဖစ္သည္'' ဟု ဆိုခဲ့ပါသည္။
ဖယ္ယာ နည္းတူ တျခားႏုိင္ငံသား
သမိုင္းပညာရွင္မ်ား ႏွင့္ ရခိုင္ရာဇ၀င္က်မ္းျပဳ ဆရာမ်ားကလည္း မူဆလင္ဘဲြ႔ခံရခိုင္ဘုရင္မ်ားမွာ
ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယခင္က ရခိုင္ဘုရင္တို႔ပိုင္စိုးခဲ့ေသာ ဘဂၤါ(၁၂)ၿမိဳ႕ကို
မင္းေစာမြန္လက္ထက္တြင္ ဘဂၤလားမင္းအား ေက်းဇူး တံု႔ျပန္ေသာ သေဘာျဖင့္
ေပးအပ္လိုက္ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းဘုရင္မ်ား လက္ထက္တြင္ ျပန္လည္ ရယူစိုးမိုးႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း
တညီတညြတ္တည္းေဖာ္ျပေရးသားၾကသည္ကို ေတြ႔နိုင္ပါသည္။
ဤသို႔ဆိုလွ်င္ '' ရိုဟင္ဂ်ာ'' ဆိုသူမ်ားသည္
မည္သူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္းလြန္ခဲ့ေသာနွစ္ေပါင္း တစ္ေထာင္ ခန္႔ကမယူေဒသ၌ မူဆလင္မ်ားနွင့္
မူဆလင္မင္းဟူ၍မရိွခဲ့ေၾကာင္းတို႔ကို ဆရာၾကီးတို႔ ႏွင့္အတူ စာဖတ္သူမ်ား ရွင္းရွင္းလင္းလင္း
သိေလာက္ပါၿပီဟု ထင္ပါသည္။
ေမာင္ရခိုင္ ကိုးကားခ်က္မ်ား
(၁)Prof. M Ahshad and Prof . H-Rahman တို႔၏ အင္ဒို-ပါကစၥတန္သမိုင္း History of Indo-Pakistan,Ideal Publication ,Dacca, Third Edition, 1969
(၂)ေဒါက္တာဘနာဂီ်၏စာအုပ္ (Banarjee A.C , The Eastern Frontier of British India, 1784, 1980.Third Edition, Caleutta , 1964)
(၃) Langhan Charter, Archives of an Arakanse Family JBRS Vol. XXVIII, Part II, August 1938
(ကၽြန္းအုပ္ေမာင္ညိဳ၏ မွတ္တမ္းစာမ်ားသည္ ဤေဆာင္းပါးတြင္ပါဝင္သည္)
(၄) Grantnan, S.and Maung Lat, Burma Gazetteer, Akyab District, Vol. B.No.1 Rangoon 1956).
(၅) Pamela Gutman ၏ ေရွးေဟာင္းရခိုင္ျပည္ Ancient Arakan , Ph.D Thesis , Australian National University , 1970.
(၆) ဦးလွထြန္းျဖဴ၏ '' ရခိုင္ျပည္နယ္ စီးပြားေရးဘ႑ာတိုက္ (The Treasurer-Trove of Rakhine State)
(မင္းၾကီး
Mr.James Ester
ဦးေဆာင္ေသာ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္အစီရင္ခံစာ ကို ဤစာအုပ္ တြင္ေတြ႔ႏုိင္ပါသည္။)
(၇) ေမာင္ထင္ ၊ရခိုင္ျပည္နယ္ အစီရင္ခံစာ ၊ျမဝတီမဂၢဇင္း၊၁၉၆၀
ဇူလိုင္လ။(၈) Phayre , A.P. : Coins of Arakan of Pegu and of Burma , London, 1882.
(၉) S.B Qanungo ၏ စစ္တေကာင္းရာဇ၀င္(A History of Chittagong ), Vol ,1 Billah Printers. Chittagong.)
(၁ဝ)စံထြန္းေအာင္၏ “ကိုယ္ေတြ႔ မယူေျမႏွင့္ရိုဟင္ဂ်ာ”စာတမ္း
(၁၁) Smart, R.B.: Burma Gazetteer, Akyab District, Vol. A. Rangoon, 1957.
0 comments:
Post a Comment